Kaca:Nederduitsch-Maleisch en Soendasch 1841.djvu/12

Ti Wikipabukon
Ieu kaca geus diuji baca
- VI -

deze taal wenscht te leeren, om daarin met den inlander te kunnen spreken, de kennis van dat bijzonder spraakgebruik zeer nuttig, ja noodig: en hij, die zich het Maleisch wenscht eigen te maken, zoo als dat in de Preanger Regentschappen gesproken wordt, zal van dit werk een nuttig gebruik kunnen maken.

Om echter dit werk wel te beoordeelen, moet men weten, hoe het ontstaan is, en wat den Heer DE Wilde tot het zamenstellen van dit Woordenboek, — of, wil men liever? deze woordenverzameling, — de eerste aanleiding gegeven heeft.

Toen de Heer DE Wilde, in het jaar 1808 tot opzigter over de koffijteelt in de Preanger Regentschappen was aangesteld, gevoelde hij weldra de behoefte, om, ten einde aan zijne verpligting als ambtenaar wel te voldoen, zich met de taal en het schrift, zooowel als met de zeden en gewoonten, van het volk, waaronder hg verkeerde, bekend te maken. Met behulp van het onderrigt van een bekwamen inboorling leerde hij een en ander spoedig aan, en ondervond daarvan het groote nut. Maar hij wenschte zijne verkregene kennis ook anderen tot nut te doen strekken; nam tot dat einde den zoon van den regent van Bandong en eenige andere voorname inlandsche jongelieden als zijne kinderen aan, en onderwees hen in het schrijven van Maleisch en van Soendasch met Europeesch en met Javaansch letterschrift, zooals dit laatste door de inboorlingen tot het schrijven van het Soendasch gebruikt wordt. Op zijne inspectiereizen door zijne kweekelingen bestendig vergezeld, gebruikte hij die gelegenheden, om hen ook in de kennis van de teelt der koffij en van andere voortbrengselen op te leiden en bekwaam te maken, en kon hen zoo ook weldra voor eene wijl als opzigters aanstellen over onderscheidene werkzaamheden, wanneer hij daar zelf niet bij tegenwoordig kon zijn. Dit gaf aanleiding tot briefwisseling, waardoor zij ook hierin zich oefenden; en zoo had hij het genoegen, binnen weinige jaren verscheidene bekwame jongelieden te vormen, zooals onder anderen den tegenwoordigen regent van Bandong Adipati Nata Koesoema, die als een der bekwaamste, en tevens braafste regenten van de Preanger Regentschappen bekend staat. — Om nu deze zijne kweekelingen te vormen,