UNDAK-USUK DINA BASA SUNDA
Catetan kana sabagian makalah Ajip Rosidi
Ku: Saini KM.
IEU tulisan seja nyawang sabagian tina makalah Ajip Rosidi, nya eta bagian nu nyawalakeun patalina undak-usuk basa jeung demokrasi. Ari nu dipiharep malah-
mandar pasualan-pasualan nu teu acan kakoreh ku Ajip Rosidi kaimeutan tur jadi pikiraneun urang sadaya.
Basa Eropa jeung Basa Indonesia
Basa-basa Eropa nu diulik tur digunakeun ku bangsa urang, saperti Basa Walan- da, Inggris/Amerika jeung Perancis, kaasup basa-basa baku atawa geus dibakukeun (distandardisasi). Di Eropana sorangan, di sagigireun basa baku teh masih aya keneh basa-basa wewengkon (dialek). Dina katompernakeun Abad XX mah, basa-basa wewengkon ieu teh malah nembongkeun tanda-tanda hudang deui. Sanajan kitu, ari nu dipiwanoh jeung mangaruhan urang mah, tetep bae basa nu baku tea.
Hirupna basa wewengkon di nagara-nagara Eropa tanwande aya patalina jeung sajarah Eropa sorangan. Urang terang, yen sanggeus tilemna kakaesaran Romawi, Eropa ngalaman Jaman Pertengahan. Lamun di jaman Romawi tatalimarga kacida lancarna tur bangsa-bangsa bisa campur-gaul kalawan raket, dina Jaman Pertengahan mah beda. Mobilitas bangsa-bangsa ngurangan, lain bae lantaran tatalimarga ruksak jeung nyirorot fungsina, tapi oge lantaran sistem-ekonomi agraris jeung sistem politik feodal nyengker masarakat, pangpangna masarakat leutik, pikeun bagerak kalawan laluasa.-Malah golongan patani nu disebut serfg mah teu sirikna katalian ku lahan tempat gawena, tur bakal dihukum lamun wani- wani indit ti dinya. Kasawang upama dina kaayaan saperti kitu basa-basa wewengkon tumuwuh kalawan subur. Lain ngan ukur basa wewengkon, tapi oge adat jeung kabiasaan nu mandiri di wewengkon sewang-sewangan,
Ti wangkid Abad XVII parobahan-parobahan nu gede hartina tina jihat sajarah karandapan ku bangsa-bangsa Eropa. Golongan sodagar nu meunang kaun-
29
