kecap naon nu kudu dipilih, loyog jeung situasi nyarita.
Undak-usuk dina basa Sunda numutkeun para ahli basa dibagi sababaraha golongan, henteu ngan kasar-lemes wungkul. Lamun sacara saderhana, kasar- lemes anu dipilih, tetep kudu ditimbang-timbang hade gorengna, atawa kudu ditingali yen aya:
Abdi; Bapa; Anjing jst.
|
kasar: dahar ngalebok atawa negek |
lemes: tuang neda emam (basa budak) |
Dina ragam lisan ayeuna sok rajeun dipake basa budak (lemes budak — Hidayat Suryalaga, 1986), lamun batur nyaritana teh loba tur campur, panta-panta sosialna aya: saluhureun, sapantar, jeung sahandapeun. Dina prakna ngajak dahar teh dipokeunana kieu: ”Urang aremam yu!”
Tina conto bieu katingali yen sacara pragmatis undak-usuk teh fungsina pikeun ngedalkeun rasa sopan, jeung silih ajenan dina nanjeurkeun demokrasi (sacara pragmatis tiasa diaos conto ti Saini KM dina Mangle 1052). Urang tingali kumaha para ahli basa Sunda ngabagi undak-usuk basa:
— DK. Ardiwinata (1916, Ayatrohaedi, 1984):
(1) lemes pisan
(2) lemes biasa
(3) lemes keur sorangan
(4) sedeng
(5) songong
(6) songong paranti nyarekan
— Soeria Di Radja (1929):
(1) lemes pisan
(2) lemes
(3) sedeng
(4) kasar
(5) kasar pisan
— RI Adiwidjaja (1951):
(1) luhur
(2) lemes
(3) sedeng
(4) panengah
(5) kasar
(6) kasar pisan
— I. Buldan Djajawiguna (1978);
