Kaca:Poesaka Soenda 1922-12-1(06).pdf/2

Ti Wikipabukon
Ieu kaca geus divalidasi

didangding aja sair aja anoe lantjaren baè.

Poepoedjian djeung kakawihan anoe gelar djadi lalakon titinggal Hindoe mangsa harita, aja doea anoe natrat teu aja pegatna anoe eusina djeung iketanana tjarita, étjés némbrés babaran djaman baheula. Anoe ka hidji tjarita Mahabharata, nja èta lalakon perangna toeroenan Bharata; ari anoe kadoea tjarita Ramaijana, nja èta lalakon Batara Rama.

Tjarita anoe ka hidji tèa dibagi bagi djadi sababaraha bagian sareng pandjang lain dikieuna, eusina lalakon déwa-déwa djeung lalakon poetra-poetra Pandoe anoe biasa diseboet Pandawa-lilima, lalakon perangna djeung sadarék misanna anoe diseboet Korawa tèa babakoona mah,

Kieu ringkesna èta tjarila Mahdbharata tèh.

Anoe djadi radja di Astinapoera — dajeuh gadjak hartina — djenenganana Santanoe, toeroenan Koeroe. Ratoe Santanoe tèh geus kogoengan garwa malah geus kagoengan poetra pamegat djenenganana Bisma. Tapi dina hidji mangsa andjeunna ningali (tepang) djeung hidji poetri geulis taja babandinganana djenenganana Poetri Satijawati anoe biasa disareboet Doergundini atawa Nji Lara Amis — (Amis basa Djawa, Soendana hanjir, anoe matak dilandi Nji Lara Amis sabab èta poetri salirana baoe hanjir). Radja Santanoe kapintjoet, toeloej Satijawati ditanjaan. Poetri Doergandini kersaeun, ngan aja tandjakanana, nja èta sing iasa noeroenkeun poetra anoe pinoeloejkeuneun djadi ratoe.

Bisma, poetra Santanoe anoe tjikal tèa, katjida moeljana manah nadjan andjeunna oeninga jén andjeunna anoe koedoe nampi waris djadi Pangéran-Anom, tapi ngéléhan manéh sarta djangdji moal kagoengan garwa, sabab bisi kagoengan poetra anoe hojong nampa poesaka karadjaan milik andjeunna.

Poetri Satijawati tèa oge geus kagoengan poetra pameget ti Palasura, djenenganana Abiasa. Ajeuna ti Ratoe Santanoe poetraan deui pameget doea, nja èta Tjitranggada sareng Tjitraséna, anoe koengsi djaradi radja ngagentos ramana. Tapi doeanana gaboeg, pada teu karagoengan poetra.

Noemoetkeun adat ageman didinja, Satijawati anoe katinggal poepoes koe tjarogé tèh koedoe diwariskeun djadi milik sadérék tjarogéna anoe poepoes tèa. Nja Satijawati ragrag ka Wijasa, sadérék Santanoe, anoe keur tapa diadi pandita.

Ti Wijasa, poetri Satijawati kagoengan poetra pameget doea, anoe hidji djenenganana Dasarata (Dhretarasjtra) anoe hidji deui Pandoe. Koe margi Dasarata lolong, nja Pandoe anoe diangkat djadi radja.

Pandoe kagoengan poetra ti Déwi Koenti tilue, sadajana pameget hidji Joedistira atawa Poentadéwa (di dieu biasa diseboet Semihadji), doea Bima at. Wrekodara at. Brataséna, anoe ka tiloe Ardjoena at. Djanaka at. Pamédi at. Parta. Ti poetri Madri kagoengan poetra doea nja èta Nakoela sareng Sadéwa.

Saméméh kagoengan poetra ti Pandoe, Dewi Koenti tèh geus kagoengan poetra pameget ti Batara Soerja djenenganana Karna.

Ari Dasarata garwaanana ka Dewi Gandhari kagoengan poetra saratoes, pameget sadajana, anoe mashoor diseboet Korawa tèa, nja èta Doerjadana (Soejoedana) Doersasana, Doermagati, Tjitraksa, Tjitraksi dj. s. t.

Sapoepoesna Pandoe, anoe ngagentos djadi radja tèh, nja Dasarata anoe lolong tèa.

Poetra-poetra Pandoe anoe lima djeung para poetrana kue Dasarata sina sakoemboeh diwoeroek sareng diatik koe hidji pandita.

Tapi èta maroerangkali, Pandawa lilima sareng Korawa tèa, teu aja pisan rapihna salawasna getréng bae, tepi ka petjohna ger parasea toengtoengna mah.

Korawa pada ihtiar naréangan akal koekadjoeligan koe kadengkian pikeun ngabasmi toeroenan Pandawa, tapi weléh henteu mental akalna koe djalan èta mah.

Toengtoengna koe djoelig dengkina Sangkoeni, doeloerna Gandari, Pandawa kabeunangan, lantaran disina ngadoe (maen toempangan). Anoe ngadoena

Doerjadana djeung Joedistira (Semihadji tèa), dibarobotohan koe saréréa.

82