Éta tjenah apan koe peta bieu téh boedak diadjar telik diadjar gemet diadjar niténan kana barang!
Sigana, siga enja, tapi ari saenja-enjana maéhan kana kasoertian, hama kana katelikan kana titén téa, da boedak djadi mesin anoe ngagorolang teu kalawan golangna akal, teu matak hiroep. . . .
Kantenan aja toedjoean kitoe téa mah dina Z. O. téh, tapi pikeun nepikeun kadinja nja koedoe ngahiroepkeun ati ngahoedang akal, ati téa oelah sina kapapas koe bosen oelah sina kalindih koe anoe matak kaloeman, koedoe singkahan ka teu resep kasoengkan kasoekingki kabosen sareng kakaloemanan boedak.
Kantenan pisan éta peta kitoe téh oerang sadaja meunang pangadjaran ti goeroe, ti goeroe Walanda pisan asalna mah. Tapi naha éta anoe didjalankeun koe oerang ajeuna téh, ari koe goeroe-goeroe Walanda didjalankeun kénéh?
Noemoetkeun katrangan anoe kaoengel dina boekoe opvoekunde en methodeleer karangan toean HILDERS sareng DOUMA, éta peta atawa prakprakan tjara oerang téh, geus koena geus koelapengan, geus teu meudjeuhna di amalkeun ajeuna mah, tina geus kataringali lepatna.
Naha atoeh ari oerang bet aja anoe tonggoj dina metakeun anoe salah téa baé?
Naha henteu kedah oesaha sangkan oerang oge miloe metakeun pangadjaran anoe bener sarta mawa kana hasil?
Koering di dieu moal ngadadar methode ngadjar, da sanés pitempateunana, nanging perloe némbongkeun kaliroena anoe radjeun sok kalampahan di sakola Soenda.
Saparantosna tadi koering njarioskeun koemaha petana anoe ngadjarkeun gajoeng, ajeuna kedah kaoeninga, naon ari djoedoelna pangajaran Zaakonderwijs, anoe tangtos pisan ari koe djoeragan-djoeragan goeroe mah parantos kaaroeninga.
Djoedoelna Zaakonderwijs:
1. Moekakeun gapoera galih sina kedal kana djadi omongan koe lantaran panghoedang tingal (waarneming).
2. Ngadjembarkeun pikir (uitbreiding van den gedachte en voorstellingskring) ngahiroepkeun ati, ngoedag kana algemeene ontwikkeling. Atawa nja éta djadi panglalanjahan pikeun kana pangadjaran anoe bakal kasanghareupan, soepaja kataratas pidjalaneunana kana pangadjaran élmoe boemi, sadjarah, élmoe alam dj. s. t.
Ari djoedoelna pangadjaran spreekonderwijs, nja tjorna tina palajangan anoe bieu:
1. Ngadjembarkeun lisan nepi kana tabah makéna pakakas. di dieu ajana lagoe lentong kapasehatan panglesoe anoe tareugeug, djeung pamoeka dangoe anoe pinampaeun sora noe lian.
(Ngadjembarkeun djalan panampa djeung pangedal lisan)
2. Nambahan kabeungharan ketjap.
3. Ngalantjarkeun tjarita ngedalkeun anoe djadi teretet galih.
Nja ieu dina doea roepa pangadjaran ajana kaadaban rasa (Zedelijke vorming) njoempoetna.
Zedelijke vorming di kelas loehoer dina sempalan élmoe boemi, sadjarah, élmoe alam, kaboekana, lamoen asak Zaakonderwijsna.
Tjindekna Zaakonderwijs anoe djadi pamoelasara kana palemahanana, ari spreekonderwijs pamoemoele kana djalan kedalna lisan.
Koemaha ari tjeuk élmoe ajeuna prakna ngadjarkeun Zaakonderwijs téh.
Ringkesna baé, moal tiasa diterangkeun pisan di dieu, kieu oepamina:
Moerid sina digawé sorangan dibaroeng koe kedal, ngalisankeun angen-angenna panghoedang kana karesepna.
Ari éta kana beureum, bodas, boeleud, awi, kai boeloe, tandoek, dj. s. t. da geus njahoeun boedak téh teu koedoe ditoedoehkeun deui.
Tjontona: Boedak sina njieun kolétjér (koe keretas atawa koe awi), sina njieun taléot, empet-empetan, prak dilampahkeun sina bari tjarita, naon karesepna naon 96
