Kaca:Poesaka Soenda 1924-(10-12)-3(04).pdf/45

Ti Wikipabukon
Ieu kaca can diuji baca

pambenganana oepami basa Soenda Bandoeng didjembarkeun deui. Atoeh kantoen ketrok bae nakol tarang.

Alon napsoe djoeragan-djoeragan moegi mas ingsabar, ke oerang teraskeun!!

Sanaos dipoengkiran sapoeloeh kali moengkir, teu roemaos jen basa Soenda Bandoeng miskin, kantenan seueur anoe teu pertjanten.

Sanggem paripaos tea mah totopong heureut dibeberkeun, ti batan roebak mah anggoer soeh.

Basa Soenda Bandoeng teh miskin, soemawonten koe kenging dianggo pikeun nerangkeun elmoe-elmoe anoe laloehoer, (techtnische termen), sariga dianggo baris nerangkeun elmoe basa (gramatica) aja keneh kakiranganana.

Geura mangga manahan, naon ari asal ketjapna mandi, njatoe? Koe basa Soenda Bandoeng mah teu tiasa kaoedag katranganana, koe margi asal ketjapna teh paran tos teu dianggo deui; mandi ngan dikinten-kinten bae asaI tina pandi; njatoe soegan tina satoe atawa tina tjatoe.

Tah tetela pisan kamiskinanana basa Soenda Bandoeng teh, doegi ka teu tiasa nerangkeun elmoe basana.

Sanes basa Soenda Bandoeng bae anoe miskin teh, nanging saantero basa Soenda kaetang miskin.

Mangga manahan, basa lemes meh sadaja njeta tina basa Djawa, dalah panjetana tea seueur anoe lepat, oepami; boelan lemesna sasih, niroe ti basa Djawa; pada hal sasi teh dina basa Djawa mah basa ngoko (kasar).

Aja deui anoe lepat pisan, meureun pedah mempar-memper sorana dikira basa lemesna tina eta, nja eta ramo lemes na rema; ijeu oge noeroen ti basa Djawa, nanging dina basa Djawa mah rema teh basa krama inggil (basa loehoer) tina ramboet.

Djabi ti eta seueur-seueur deui.

Ajeuna mah kantenan parantos tetela pisan, moal aja anoe teu toemarima, jen basa Soenda teh miskin. Basa Soenda Bandoeng oge nja sami bae.

Koemaha oerang teh rek tjitjing bae moal ichtiar???

Saoer para sepoeh: „Oepama maneh teu bisa atawa teu njaho, koedoe nanja ka noe bisa atawa ka noe njaho; oelah sok era nanja, matak djadi djalma bodo; oepama maneh teu boga, menta ka noe beunghar!"

Oepama ngemoetkeun kana saoer sepoeh kitoe, oerang teh wadjib ichtiar baris ngadjembaran basa oerang (basa Soenda). Soemawonten basa anoe dianggap basa Negri, (Soenda Bandoeng) anoe diadjarkeun disakola-sakola, eta anoe langkoeng wadjib didjembaran soepaja djadi basa anoe beunghar, sahenteuna beunghar oge nja soegan kaetang-etang tjekap bae.


Ketjap-ketjap anoe koemaha, sareng ti basa mana noe dibantoen baris ngadjembaran Soenda Bandoeng?

Moegi henteu djadi eweding panggalih sadaja, wirehing tadi di loehoer djisim koering parantos njebatkeun jen kirang sae, nambahan basa teh, matak risak kana basa ; demi ajeuna bet hojong nambahan basa Soenda Bandoeng sangkan djadi beunghar. Meureun koe sadaja disebat tjoelang-tjaling, teu adjeg pikiranana. (ngimpi).

Moegi djadi kaoeningaan sadajana, tadi ti pajoen sajaktosna djisim koering njanggem teh atjan sampoerna, atjan aja katrangan, koe margi katranganana teh njamboeng sareng noe ajeuna.

Nambahan basa Soenda koe, ketjap-ketjap basa sanes, jaktos pisan kirang sae; sanes kirang deui, malah teu sae pisan, oepami matak ngariksak kana basa Soenda, toer teu aja kaperloeanana; nambahan teh. ngan koe lantaran hojong ginding, hojong disebat pinter, ngartos kana roepa-roepa basa. Pada hal dina basa Soenda oge, ketjap noe kitoe hartina teh aja. Sapertos kasebat dina Woelang Poetra karangan Soewargi R. H. Moehamad Moesa, kieu oengelna.

„Tina kareaan basa, toengtoengna djadi pabeulit, kalampah djaman ajeuna sok rea djalma tjirigih, magah ngomong Batawi njeboet anem poeloeh tiloe, henteu roemasa

102