Di djaman baheula, dina djaman Kanabian samemehna K. N. Moechammad, di tanah Banisrail, djĕlĕma2 pada njarĕmbah ka bĕrhala, roepi djĕdĕlemaan (artja), roepa sato sarĕng sadjabi ti eta, ari noe didamelna batoe atanapi Kai. Eta bĕrhala dianggĕpna kawasa sapĕrtos ALLAH. Koemargi eta, disĕmbah-sĕmbah siang-wĕngi, samalah garadoeh pangintĕn hiroepna ogĕ, nja koe bĕrhala tea: maranehanana hĕnteu ngarandĕleun kana ajana Allah, sarta hĕnteu pĕrtjaja ka ALLAH. Noe mawi lĕrĕs pisan, kĕrsana Kandjĕng Nabi Moehammad, ngadawoehkeun jen gambar-gambar „haram”, margi nja eta bokbilih aja oematna sarĕng kaomna anoe njararĕmbah ka bĕrhala tea, sarĕng hĕnteu pĕrtjaja ka Allah. Koemaargi eta koe Arab noe aralim, soemawonna anoe kĕntjĕng ngalampahkeunnana Agama, hĕnteu nganggo dipikir deui, sarĕng hĕnteu nganggo dibedakeun deui, gambar sarĕng artja atanapi bĕrhala, noe aja teh moeng haram bae. Soemawonna baris bangsa oerang mah (Oerang Djawa atanapi Soenda) anoe memang agama toetoeroeti tea, hĕnteu kintĕn bae sieuneunana kana eta basa „haram”. Noe mawi bangsa oerang sakitoe moendoerna tina hal gagambaran, koe pangintĕn djisim koering hĕnteu sanes margina, moeng tina katarik koe basa haram tea bae.
Nanging reh ajeuna oerang sadaja parantos tĕrang sabab-sababna sarĕng oerang teh parantos tĕrang, jen hĕnteu aja deui anoe kawasa di doenja kadjabi ti Allah, sanes bĕrhala tea, tjara oerang Banisrail, kawoewoeh deui kapan hal gambar teh sakitoe pĕrloena sapĕrtos anoe parantos ditĕrangkeun koe djisim koerung di pajoen, naha oerang teh koedoe sieun keneh bae, koe eta basa? sarĕng ningal kana omongna hidji toekang gambar Leonardo Davinci: „saha-saha anoe ngadjian kana Kunst, gambar atanapi naon bae karadjinan, anoe didamĕlna koe panangan, eta kenging didamĕl tjitjiren, jen eta djĕlĕma Beschaafd”, koe margi eta tjing aroeh, oerang teh sabisa-bisa koedoe pada ngereujeuh, oerang oedag eta karadjinan teh, anoe sakitoe pĕrloena, sarĕng sakitoe saena. Malah mandar oerang teh bisa tjampoer sarĕng bangsa Europa.
Dina soerat kabar, "HET VADERLAND" 29 April 1912, KOLONIAALWEEKBLAD sareng SOERBAJAASCH NIEWSBLAD tahoen eta keneh, pada njarĕbatkeun kieu: „Na den dood van den bekenden Raden Saleh, die veel dierenfiguren geschildred heeft en wiens in hen Rijksmuseum te Amsterdam aanwzig stuk „Gevecht op leven en dood tusschen een buffel en twee tijgers” in het boek Neerlands Indië in kleuren is gereproduceerd, heeft de schilderkunst onder de Inlanders van den Archipel geen ernstige beoefenaren gehad". Doej i pisoendaeunana koe kinten2 kieu:
„Saparantosna Raden Saleh poepoes, nja eta toekang gambar anoe kasohor tea, anoe sok ngagambar sasatoan, malah dadamĕl
