Tanggĕransche Volkstaal/Ki Jadul jeung Ki Jasa

Ti Wikipabukon
Tanggĕransche Volkstaal
Ki Gandul Ki Marsim jeung Minantuna Ki Moksel Ki Jadul jeung Ki Jasa Peucang jeung Landak Ki Miskin Jadi Ratu Sakadang Monyet jeung Kuya Kabeh


[ 48 ]

4. Ki Djadoel djeung Ki Djasa.

Djaman baheula aja doea djĕlĕma sosobatan ande. Noe hidji ngaranna Ki Djadoel, noe kadoea Ki Djasa. [ 49 ]Hidji poë, Ki Djadoel njaba ka imahna Ki Djasa. Ladjoena Ki Djadoel njarita, pokna: „dina poë rĕbo bareto, koela leumpang mantjing ka leuwi sipatahoenan, mawa bĕkĕl sapikoel. Ladjoena pantjing koela diberean eupan, tĕroes dialoengkeun ka tĕngah tjai; tjĕmploeng.”

„Barang teu lila, eta pantjing disanggoet koe laoek, koemoenoed; tilbe kali koemoemoedna.

Barang disĕbĕroetkeun, maso Allo! katjĕpanan raweuj lobana ti doea poeloeh siki laoek lobana.”

Barang Ki Djasa ngadenge tjarita Ki Djadoel, bĕngong; kira satĕngah djam hanteu bisa ngomong naon-naon tina heran. Pikirna Ki Djasa: di mana napĕlna eta laoek doea poeloeh pantjing sahidji; ladjoe Ki Djasa nanja ka Ki Djadoel: „heran amat koela mah katjarita maneh pantjing sahidji, sakali sĕbĕroet, meunang doea poeloeh laoek, di mana napĕlna eta laoek?”

Ladjoe Ki Djadoel ngadjawab: „eta maneh oelah heran sabab koedĕrat iradatna Allo; kapan Allo mah kawasa.”

Ki Djasa hanteu ngomong deui.

Hidji poë Ki Djasa njaba ka imah Ki Djadoel tina rĕsĕp ngadenge tjarita ki Djadoel; kabĕnĕran Ki Djadoel, keur aja di imah.

Ladjoe Ki Djadoel nanja ka Ki Djasa: „arek ka mana maneh?”

Djawab Ki Djasa: „hĕnteu, koela rek oelin bae ka imah maneh, rĕsĕp koela njarita maneh. Boga deui tjarita maneh?”

Djawab Ki Djadoel: „boga, malah ieu leuih aneh.”

„Tjoba,” pokna Ki Djasa, „njarita deui.”

Ki Djadoel tĕroes njarita, kieu pokna: hidji waktoe koela leumpang mantjing ka laoet, mawa hidji pantjingdjeudjeurna awi bitoeng talina bĕnang, Mantjingna dina parahoe digajoeh ka tĕngah laoet.

„Nĕpi ka tĕngah laoet, eta pantjing dibalangkeun; talina ka tjai, djeudjeurna ditjĕkĕlan.” [ 50 ]„Barang hanteu lila disanggoet koe laoek, koemoenoed; koemoenoed tiloe kali.”

„Barang diangkat, beurat katjida; moenggah mĕlĕndong djeudjeur pantjing, dipaksa diangkat kana parahoe, ana beunang laoek pepetek sagĕde doeit benggol.”

„Ladjoe koe koela dibebek benteungna, ari boerial peudjitna ka loear saparahoe datang ka miring, eudeuk kalĕboeh saking koe gĕdena eta peudjitna djeung loba.”

Barang Ki Djasa ngadenge tjarita Ki Djadoel, ngahoelĕng; salila-lila hĕnteu ngomong mikiran eta laoek pepetek sakitoe leutikna bĕt gĕde peudjitna.

Ladjoe Ki Djasa ngomong: „bĕnĕr aneh eta tjarita maneh, Bapa Djadoel, koela heran amat laoek pepetek leutik gĕde peudjitna.”

Pokna Ki Djadoel: „oelah sok heran, Bapa Djasa, ka koedĕrat iradatna Allo, pan Allo mah kawasa.”

Ki Djasa hĕnteu ngomong deui.

Hidji waktoe Ki Djadoel njaba ka imah Ki Djasa keur aja di imah.

Ladjoe Ki Djasa nanja ka Ki Djadoel: „rek ka mana maneh?”

Djawab Ki Djadoel: „hĕnteu, rek oelin bae, geus lila oerang hanteu papanggih.”

Ladjoe doeaän pada ngomong.

Ki Djasa nanja ka Ki Djadoel, pokna: „boga keneh maneh tjarita anoe aneh?”

Djawab Ki Djadoel: „boga; ari maneh hajang mah, oerang njarita.”

„Poegoeh bae,” tjarek Ki Djasa, „hajang mah, tapi anoe aneh.”

Tĕroes Ki Djadoel njarita; kieu njaritana.

„Hidji tempo koela leumpang mantjing ka laoet toempak parahoe mawa bĕkĕl kedjo sabakoel. Ladjoe parahoe digajoeh ka tĕngah laoet.”

„Barang datang ka tĕnguh laoet, ladjoe pantjing dilĕpas, eupanana ogeh daging moending toedjoeh kati.” [ 51 ]„Geus tiloe poë lilana, karak koe laoek disanggoet, dibawa ka tĕngah, boesoesoet; boesoesoet toedjoeh kali.”

„Parahoe teh kabawa koe laoek beurang peuting, lilana pat poeloeh poë, opat poeloeh peuting.”

„Koela geus teu ingĕt kaler-kidoel, maso Allo, tjek rasa dina ati, asa mohal kapanggih deui djeung indoeng baroedak.”

„Waktoe harita hanteu dahar, hanteu nginoem, manggih balangsak kabina-bina.”

„Barang ingĕt, ngaragap ka loehoer; diragap teh bĕje-bĕje, horenganan eta noe bĕje teh langit.”

Ki Djasa ngahoelĕng bĕngong, salila-lila hĕnteu ngomong.

Barang geus lila, ladjoe Ki Djasa nanja ka Ki Djadoel, pokna: „ari kitoe, langit teh kawas parioek ari di sisi mah handap?”

Ki Djadoel ngadjawab: „eh, Ki Djasa, maneh oelah sok heran ka koedĕrat iradatna Allo, pan Allo mah noe kawasa, anoe loehoer didjieun handap.”

Ki Djasa hĕnteu ngomong deui.

Hidji waktoe Ki Djasa njaba ka imah Ki Djadoel; kabĕnĕran Ki Djadoel keur di imah.

Ladjoe Ki Djadoel nanja ka Ki Djasa: „arek ka mana maneh?”

Djawab Ki Djasa: „hĕnteu, koela rek oelin bae ka imah maneh, hajang njaho koemaha ajeuna, rĕsĕp keneh kana mantjing?”

Ngadjawab Ki Djadoel: „poegoeh bae masih rĕsĕp, ngan ajeuna oerang rada njĕri kana diri, sabab oerang diarah maoeng djeung diarah boehaja.”

Ki Djasa toeroet nanja: „ajeuna koemaha pikiran maneh?”

Ngadjawab Ki Djadoel: „oerang mah ajeuna ngadoekeun, paroentoengan bae koemaha takdir Allo bae.”

„Isoekan oerang eudeuk leumpang-deui mantjing, pikir oerang, moestahil manoesa eleh akal koe satona. Oerang eudeuk njieun ajoenan ditalikeun kana areuj di sisi tjai, koe maoeng oelah kahontal, koe boehaja oelah kadjantra; mawa golok anoe seukeut.” [ 52 ]Ĕnggeus ngomong, Ki Djasa pamitan balik ka imahna.

Barang isoekna, Ki Djadoel toeloej dangdan, mawa pantjing, njoren golok; toeloej bral leumpang mantjing.

Hĕnteu lila nĕpi ka ĕnggon mantjing, toeloej Ki Djadoel naek ka ĕnggon mantjing. Eta ajoenan tea ditalikeun kana areuj, beunang dikatĕngahkeun beunang dikasisikeun.

Hanten lila datang maoeng di sisi tjai njampeurkeun Ki Djadoel.

Koe Ki Djadoel ajoenan dikatĕngahkeun.

Barang Ki Djadoel neuleu ka handap, aja boehaja.

Ki Djadoel atina soesah, mikiran koemaha akalanana djadi salamĕt.

Si maoeng samingkin marah nĕlik lagana Ki Djadoel, poendĕlak-poendĕlik matana bari roendat-rindat halisna.

Ki Djadoel samingkin tĕlik matana nĕlikkeun lagana maoeng, sieun gĕbroeg, sieun gĕbroeg.

Geus kitoe, si maoeng teu tahan sabar, ladjoe gĕbroeg dibĕbĕroek bari dihontal hanteu kahontal, garoeboeg ragrag ka tjai si maoeng, nimpah kana boehaja.

Boehaja kaget bari ngarontok; patarik-tarik toengtoengna, toeloej pasea.

Geus lila, Ki Djadoel soesoerakan bari njaboet golok.

Njaboet golok eta, leungeun ka loehoer barina soerak, teu kadeuleu golok seukeut naradjang kana areuj tali ajoenan; bĕset, pĕgat.

Ki Djadoel toeloej ragrag ka handap nimpah maoeng noe keur pasea.

Maoeng kaget, boehaja kaget; maoeng naek, boehaja teuleum.

Ki Djadoel leuih balangsak ngarandang ke loehoer ka sisi, pakean tjiproek baseuh, ngadaregdeg datang ka loehoer, Jeumpang poelang eureun-eureunan sabab tina baloeas tea.

Katjarita Ki Djadoel geus sĕgĕr.

Ladjoe dangdan, make badjoe, djas, tjalana sontog, tjĕkĕl toengkĕt, toedoeng make dipengpĕlekkeun; ngalaga tjara noe gagah, leumpang ka imah Ki Djasa. [ 53 ]Barang tĕpi ka imah Ki Djasa, kabĕnĕran Ki Djasa eukeur njihaneut; ladjoe bae njihaneut reudjeung.

Ladjoe Ki Djasa nanja: „koemaha, bareto mantjing meunang laoekna?”

Ngadjawab Ki Djadoel: „laoek mah, hanteu meunang, ngan oerang koe Allo diberean gagah, oerang ogeh noe boga diri, hanteu njana diri oerang gagah.”

Ladjoe Ki Djasa nanja: „koemaha gagahna?”

Tjek Ki Djadoel: „kadang maoeng noebroek ka oerang, oerang kĕlid, hanteu keuna oerang ditoebroek; maoeng ragrag ka sisi nimpah kana boehaja, ladjoe pasea djeung boehaja.”

„Geus lila pasea euweuh noe eleh, euweuh noe meunang, oerang teu tega. Ladjoe oerang toeroen dipisahkeun; maoeng ditjĕkĕl koe leungeun katoehoe, boehaja ditjĕkĕl koe leungeun kentja, ladjoe papisah.”

„Maoeng loempat ka leuweung, boehaja loempat ka djĕro tjai; maneh tangtoe mohal wani.”

Djawab Ki Djasa: „poegoeh bae oerang mohal wani, ngan soekoer bae beunang koe Allo boga doeloer gagah.”